Vertrouwen is geen regel, maar een relatie

In dit interview praten we met Rutger over zijn rol binnen Verbeter Breda. Rutger deelt zijn inzichten over de uitdagingen en successen binnen het programma en benadrukt het belang van vertrouwen, verbinding en positiviteit in het creëren van een leefbare stad voor iedereen. Daarnaast bespreken we de invloed van bureaucratische processen, de rol van participatie en de langetermijnvisie voor een inclusieve en duurzame stad.

 

Rutger, hoe belangrijk is vertrouwen in het werk dat je doet?
"Vertrouwen is essentieel. Zonder vertrouwen is er geen basis om samen te werken of om mensen te helpen. Ik kom uit een achtergrond waarin ik veel heb gewerkt met mensen die het vertrouwen in instanties en systemen volledig kwijt waren: daklozen, verslaafden, ex-gedetineerden. Wat ik daar geleerd heb, is dat vertrouwen niet wordt gewonnen door repressie of regels, maar door warmte, aandacht en oprechte interesse. Dit geldt niet alleen voor kwetsbare groepen, maar voor iedereen in de samenleving."

Hoe bouw je dat vertrouwen op?
"Het begint met laten zien dat je er bent en dat je betrouwbaar bent. Een voorbeeld daarvan is de samenwerking met verschillende organisaties in Breda. Je ziet dat mensen pas durven aangeven dat ze hulp nodig hebben als er eerst een veilige, laagdrempelige omgeving is gecreëerd. Dit kan door een simpel initiatief zoals 'Samen Soep' waar mensen samen koken en pas daarna het gesprek aangaan over de problemen waarmee ze worstelen. Daarnaast spelen wijkcoaches en buurtinitiatieven een grote rol in het bouwen aan wederzijds vertrouwen tussen bewoners en instanties."

Je noemt vaak de ‘systeemwereld’. Wat bedoel je daarmee?
"De systeemwereld is hoe wij als samenleving alles hebben georganiseerd: regels, instanties, procedures. Vaak zien we dat deze systemen meer in stand worden gehouden dan dat ze daadwerkelijk bijdragen aan het oplossen van problemen. In mijn werk zie ik bijvoorbeeld dat veel mensen recht hebben op voorzieningen, maar daar geen gebruik van maken omdat het systeem te complex en bureaucratisch is. Soms voelen mensen zich afgeschrikt door de administratieve lasten of begrijpen ze simpelweg niet hoe ze toegang kunnen krijgen tot de hulp die ze nodig hebben."

Kun je een concreet voorbeeld geven van hoe dat anders kan?
"Binnen Verbeter Breda hebben we een initiatief gestart waarbij we organisaties kritisch laten kijken naar hun toegankelijkheid. Dit hebben we vertaald naar een 4B-model: Bereikbaarheid, Bekendheid, Betrouwbaarheid en Begrijpelijkheid. Later heb ik daar nog een vijfde B aan toegevoegd: Behoefte. Want als voorzieningen niet aansluiten bij wat mensen nodig hebben, maakt het niet uit hoe goed je ze aanbiedt. We zien dat wanneer organisaties flexibeler omgaan met hun regels en mensen beter informeren, de drempel om hulp te zoeken veel lager wordt."

Welke initiatieven of projecten heb je in 2024 aangejaagd, en wat waren volgens jou de belangrijkste resultaten?
"Een van de meest impactvolle projecten die we in 2024 hebben gelanceerd, is het 'Breda Samen Vooruit'-programma, waarin bewoners zelf aan de slag gingen met buurtverbeteringen. Dit leidde niet alleen tot praktische verbeteringen, zoals groenere buurten en veiligere speelplaatsen, maar ook tot een sterkere sociale cohesie. Daarnaast starten we met de Verbeter Breda Academie. We breiden het aantal events uit, zodat meer professionals en bewoners kennis en ervaringen kunnen uitwisselen op vaste momenten in het jaar. Door samen op te trekken, kunnen we de impact van onze initiatieven verdubbelen."

Hoe heb je anderen binnen de gemeenschap geïnspireerd of gemotiveerd om bij te dragen aan de doelen van Verbeter Breda?
"Inspireren begint met laten zien dat verandering mogelijk is. Ik heb veel tijd besteed aan het delen van verhalen van mensen die door onze initiatieven vooruit zijn geholpen. Daarnaast werk ik samen met lokale ondernemers en organisaties om hen actief te betrekken bij onze missie. We laten hen zien dat investeren in hun wijk niet alleen sociaal, maar ook economisch voordelen oplevert."

Waar ben je als aanjager het meest trots op in 2024, en waarom?
"Wat mij het meest trots maakt, is het feit dat we steeds meer bewoners zien die zelf de regie pakken over hun leefomgeving. We hebben initiatieven gezien waarbij buurtbewoners samen budgetten beheren voor kleine wijkprojecten, en de verantwoordelijkheid die ze daarbij voelen is enorm motiverend. Dit betekent dat de beweging die we op gang hebben gebracht, daadwerkelijk gedragen wordt door de gemeenschap zelf."

Welke obstakels ben je tegengekomen bij je werk als aanjager, en hoe heb je deze overwonnen?
"De grootste obstakels zijn vaak bureaucratie en weerstand tegen verandering. Sommige systemen zijn zo star dat het moeilijk is om innovatief te werken. Dit heb ik overwonnen door met kleine experimenten te beginnen en successen aan te tonen voordat we iets op grotere schaal uitrollen. Daarnaast is het belangrijk om beleidsmakers en bestuurders mee te nemen in het proces, zodat zij zelf de voordelen van een flexibele aanpak ervaren."

Hoe zie jij de rol van aanjagers in de groei en impact van Verbeter Breda in de komende jaren?

"Aanjagers spelen een cruciale rol in het verbinden van verschillende partijen en het wegnemen van obstakels. In de komende jaren moeten we ervoor zorgen dat de energie en het enthousiasme die we nu zien, blijvend worden ondersteund. Dat betekent dat we meer aanjagers nodig hebben die op lokaal niveau initiatieven begeleiden, netwerken opbouwen en nieuwe ideeën aandragen. Uiteindelijk is een stad alleen veerkrachtig als haar inwoners de ruimte krijgen om actief bij te dragen."

Conclusie

Rutgers inzichten en aanpak binnen Verbeter Breda tonen aan hoe belangrijk het is om te investeren in vertrouwen, eigenaarschap en samenwerking. Hij pleit voor een stad waarin iedereen kan meedoen, niet alleen door beleid en structuren, maar vooral door een cultuur waarin we elkaar als burgers steunen en kansen bieden. Zijn werk illustreert hoe sociale innovatie en een menselijke benadering de sleutel kunnen zijn tot een betere toekomst voor Breda. “Door een combinatie van participatie, systeemverandering en sociale verbinding kunnen we bouwen aan een inclusieve stad waarin iedereen zich gehoord en gesteund voelt."