Tussensprintjes in de marathon van verandering

In dit interview spreken we met Coen Michel, directeur organisatie van Verbeter Breda. Verbeter Breda werkt samen met scholen, maatschappelijke instanties en bewoners om structurele verbeteringen te realiseren. Coen blikt terug op het afgelopen jaar en bespreekt de belangrijkste successen, uitdagingen en toekomstvisie van het programma. Welke lessen uit 2024 neemt hij mee naar de komende jaren? En welke rol ziet hij voor zichzelf en zijn team om duurzame veranderingen te bewerkstelligen?

Welke successen of mijlpalen van Verbeter Breda in 2024 beschouw je als het meest betekenisvol, en waarom?
Coen Michel: "De start van Verbeter Breda was bijzonder. We begonnen met de energie van de ‘Gideons Bende’: een groep mensen met het geloof dat we het écht anders gingen doen. We wilden niet alleen een programma opstarten, maar een beweging creëren. De eerste fase, die ik de wittebroodsweken noem, was fantastisch. Er zat een enorme flow in, en we zagen veel enthousiasme. Maar daarna kwam de grote vraag: hoe houden we deze energie vast en zetten we realistische verwachtingen neer?"
"Onze strategie leunt op twee sporen: kortetermijninterventies - zoals de Rijke Schooldag en vve-assistenten - en langetermijninterventies, die moeilijker te meten en uit te leggen zijn, maar uiteindelijk veel structureler bijdragen. Een goed voorbeeld is ‘Geen Kind Zonder Honger Naar School’. Dit lijkt een simpele ingreep, maar heeft op de lange termijn een enorme impact op de leerontvankelijkheid en de kansen van een generatie. Het is een marathon, en af en toe heb je tussensprintjes nodig om het publiek betrokken te houden."
"Een ander belangrijk thema is het sturen op gemengde wijken. Dit vraagt om veiligheid en inspiratie: kinderen hebben spiegels nodig in hun omgeving, zoals docenten, politieagenten en brandweermannen. Dit zijn rolmodellen en stabiele factoren. We zien dat instanties zoals gemeenten en corporaties dit idee omarmen, maar de communicatie naar bewoners blijft een uitdaging. Soms zetten we een stap vooruit, maar gaan er daarna weer twee achteruit. Bewoner-bestuurders spelen hierin een sleutelrol."
"Daarnaast is het belangrijk om niet alleen te kijken naar sociale problematiek, maar ook naar de kansen en het talent dat al in de stad aanwezig is. Hoe kunnen we bestaande energie benutten en versterken? Dat is een vraag die we onszelf steeds vaker stellen."

Hoe hebben de projecten of initiatieven van Verbeter Breda in 2024 bijgedragen aan de gemeenschap? Kun je een specifiek voorbeeld delen?
Coen Michel: "Een van de belangrijkste ontwikkelingen is dat we minder in geïsoleerde projecten denken en meer integraal werken. We ontkokeren. Dit lijkt misschien een beleidsmatige term, maar het betekent concreet dat scholen, zorginstanties en woningcorporaties niet meer los van elkaar werken, maar gezamenlijk optrekken. Dat is een enorme stap vooruit."
"Een concreet voorbeeld hiervan is hoe een coalitie van scholen in november besloot om de financiering voor de Rijke Schooldag niet langer individueel aan te vragen, maar via het programmabureau van Verbeter Breda. Dit laat zien dat er vertrouwen ontstaat en dat mensen de gezamenlijke aanpak omarmen. Dat is een belangrijk signaal."
"Een ander voorbeeld is iets kleins, maar met grote impact: gratis krantenabonnementen voor gezinnen in armoede. Dit gaat niet alleen over financiële steun, maar ook over maatschappelijke betrokkenheid. Het helpt gezinnen om verder te kijken dan hun directe omgeving en om objectieve informatie tot zich te nemen, buiten hun eigen bubbel. Het mes snijdt hier aan meerdere kanten."
"Verder zien we dat wijkgerichte initiatieven steeds beter werken. Een mooi voorbeeld is de pilot met gratis kinderopvang in een aantal buurten waar de werkloosheid hoog is. Door deze voorziening lokaal in te zetten, helpen we ouders bij de stap naar werk en opleiding."

Welke uitdagingen heeft het programmabureau het afgelopen jaar ervaren, en hoe zijn deze aangepakt?
Coen Michel: "Een van de grootste uitdagingen is het spanningsveld tussen systeemverandering en directe resultaten. We voelen allemaal het ongeduld, maar we moeten ons realiseren dat we een olietanker aan het keren zijn. Het gaat traag, maar we draaien wel."
"Een ander punt is leiderschap. We praten vaak over ‘de systeemwereld’ alsof die onze tegenstander is, maar het systeem is ook een slimme vijand. Er zijn altijd uitzonderingsregels en mogelijkheden om af te wijken, maar durf je ze te gebruiken? Mag je ze gebruiken? Dat vraagt om leiderschap en durf."
"Verder moeten we beter datagedreven werken. Soms varen we op gevoel en overtuiging, terwijl we meer concrete doelen en meetbare resultaten nodig hebben. In 2025 willen we dit verbeteren en nog duidelijker maken waar we naartoe werken."
"Daarnaast blijven er structurele uitdagingen rondom financiering en duurzaamheid van projecten. Hoe zorgen we ervoor dat succesvolle interventies niet afhankelijk blijven van tijdelijke subsidies, maar echt verankerd worden in het reguliere beleid? Dat is een vraag die we in 2025 beter moeten beantwoorden."

Hoe zie je de rol van Verbeter Breda in de toekomst, en welke lessen uit 2024 neem je mee om die visie te realiseren?
Coen Michel: "De kern van de toekomstvisie van Verbeter Breda is het sluiten van concrete deals. We zijn goed in ideeën en visies, maar we moeten nog beter worden in het maken van meetbare afspraken tussen partijen. Waar willen we precies naartoe? Welke doelen stellen we vast? We mogen ambitieuzer zijn in het vastpinnen van resultaten."
"Daarnaast moeten we enkele blinde vlekken in onze aanpak beter adresseren. Middelbare scholen en jongeren worden nog te weinig meegenomen in onze strategie. Daarnaast heeft de digitale wereld grote invloed op kansengelijkheid, maar we doen er nog te weinig mee. We denken vaak in fysieke wijken en buurten, terwijl sociale ongelijkheid zich ook online afspeelt. Hoe pakken we dat aan? Dat is een uitdaging voor de komende jaren."
"We nemen uit 2024 mee dat samenwerking op lange termijn de sleutel is. Het vertrouwen groeit, en we moeten dat blijven voeden met gezamenlijke successen. Ook moeten we scherper worden in het formuleren van wat we willen bereiken. Niet alleen ‘we willen kansengelijkheid vergroten’, maar concreet: ‘In 2026 willen we 500 extra mensen aan werk helpen’. Dat soort doelen gaan ons helpen om verder te groeien."

Wat is jouw persoonlijke hoogtepunt als directeur van Verbeter Breda in 2024, en wat inspireert jou in deze functie de komende jaren?
Coen Michel: "Mijn persoonlijke hoogtepunt was in november, toen een groep scholen besloot om de financiering voor de Rijke Schooldag via het programmabureau te laten lopen. Dit lijkt een administratieve keuze, maar het laat zien dat er vertrouwen groeit in onze aanpak. Dat motiveert enorm."
"Wat mij inspireert, is de ruimte om te experimenteren en buiten de gebaande paden te denken. In 2025 wil ik dat Verbeter Breda ‘iets stouter’ wordt dan in 2024. We mogen meer out of the box denken en handelen. We hebben een solide basis gelegd, nu is het tijd om door te pakken."
"Ik haal energie uit het feit dat we écht iets kunnen veranderen. Verbeter Breda is geen tijdelijk project; het is een beweging. En daar wil ik me de komende jaren vol voor blijven inzetten."